Chia, ook wel bekend als Salvia hispanica, is een plantensoort uit de lipbloemenfamilie, afkomstig uit Centraal- en Zuid-Mexico en Guatemala. Uit overleveringen blijkt dat het werd geteeld door de Azteken voordat Columbus Amerika ontdekte, en dat de jaarlijkse belasting in chia betaald werd aan de machthebbers. Chia wordt nog steeds gebruikt in Mexico en Guatemala, met de gemalen zaadjes, terwijl het hele zaad wordt gebruikt als voedingsingrediënt en wordt toegevoegd aan voedzame drankjes. Het woord chia is afgeleid van het woord chian, uit de taal van de Nahua, een Mexicaans volk dat afstamt van de Azteken, en betekent “vettig”. De Mexicaanse staat Chiapas heeft zijn naam te danken aan het Nahuatlwoord voor “chiawater” of “chiarivier”. Chiazaad werd (en wordt) voornamelijk verkocht als zangzaad, maar men ontdekte dat ook mensen het rauw kunnen eten. Vraag en prijzen rezen. Het is een manier om proteïne, vetten en vezels binnen te krijgen. Gemalen chiazaad wordt soms toegevoegd aan een ruw meel gemaakt van geroosterde maiskorrels. In Mexico consumeert men chiazaadjes toegevoegd aan water of vers vruchtensap, dit staat bekend als chia fresca. De geweekte zaadjes zijn geleiachtig van aard en worden gebruikt in pap en pudding. Gemalen chia wordt toegepast in bakproducten, waaronder brood, cake en kaakjes. Kiemen van chia worden op eenzelfde manier gebruikt als kiemen van alfalfa: in salades, op sandwiches en in andere gerechten. Chia wordt als gezondheidsproduct ook steeds vaker gebruikt als aanvulling op de dagelijkse voeding. De zaden bevatten fosfor, mangaan, calcium, kalium en natrium in hoeveelheden vergelijkbaar met andere eetbare zaden, zoals lijnzaad of sesamzaad. Hennep is een plant die bloeit met groenachtige bloemen. De hennepplant heeft een verscheidenheid aan toepassingen. Hoewel veel mensen direct zullen denken aan 'cannabis' of 'weed', zijn veel toepassingen van de hennepplant onbekend. Het hennepzaad is eetbaar en voedzaam voor mensen en dieren. Het wordt onbewerkt gebruikt als vogelzaad onder de naam kempzaad. Vissers gebruiken het zaad als aas. Uit het zaad kan hennepzaadolie worden geperst. De vezels van de bast zijn bijzonder sterk en lang en laten zich makkelijk van de plant losmaken zolang ze niet volledig zijn opgedroogd. Van de vezels wordt van oudsher touw gemaakt en er worden ook textiele stoffen van geweven. De hennepplant bestaat voor ongeveer 60% uit houtachtige delen. Deze kunnen gebruikt worden als stro voor knaagdieren en paarden. Ook hebben ze een hoge verbrandingswaarde en weinig asvorming, waardoor ze een goed alternatief voor brandhout zijn. Verder worden de houtachtige delen van de hennepplant gebruikt bij het bouwen met hennep en kalk (beter bekend als lime-hemp concrete of hempcrete in het Engels en betón de chanvre in het Frans). In de keuken wordt hennepzaadolie gebruikt bij de bereiding van koude gerechten. Het is niet geschikt voor gebruik op hoog vuur. Hennepzaadolie bevat 20% alfa-linoleenzuur en 60% linolzuur. Dit zijn essentiële vetzuren (vetzuren die nodig zijn omdat het lichaam die niet zelf kan aanmaken). Bovendien hebben ze een effect op het cholesterolgehalte. Hennepmeel wordt gebruikt bij de bereiding van deegproducten omdat het glutenvrij is, wat belangrijk is voor mensen die allergisch zijn voor gluten. In Duitsland worden hennepextracten tot bier verwerkt; in sommige andere landen tot alcoholvrije dranken of siroop. Henneparoma is soms moeilijk te onderscheiden van hop, een andere plant uit dezelfde familie die veel vaker in bier voorkomt. Hennepzaad wordt, al dan niet gepeld, door sommigen beschouwd als 'superfood' en gegeten omwille van de goede vetzuurbalans, het hoogwaardige eiwit en de vezels. Daarnaast wordt het zaad onder meer gebruikt voor het produceren van kaas- en melkvervangers. Hennepzaad zit boordevol vitamines, mineralen en gezonde vetten en is een uitstekende bron van plantaardige eiwitten. Met name de B-vitamines zijn veel aanwezig in hennepzaad. De B-vitamines zijn onder andere belangrijk voor de energiestofwisseling. De mineralen fosfor, kalium, koper, magnesium, ijzer en zink zijn allemaal volop aanwezig. Hennepzaad bevat ook het omega 3-vetzuur alfa-linoleenzuur (ALA). Andere plantaardige producten met veel ALA zijn walnoten en chia zaad. Lijnzaad is het zaad van (olie)vlas. Lijnzaad heeft twee grote gebruiksdoelen. Het wordt gebruikt als grondstof voor lijnzaadolie dat met behulp van een oliemolen uit het zaad wordt geperst. Het restproduct van dit proces noemt men lijnkoek. Lijnkoeken worden gebruikt als veevoer. Het wordt ook gebruikt als ingrediënt in brood, muesli of andere keukentoepassingen. Lijnzaad wordt als plantaardige bulkvormer en als bevorderaar van de stoelgang gebruikt. Het kan bij verstopping gebruikt worden. De in de zaadhuid voorkomende voedingsvezel, de slijmpolysaccharide, kan ten minste het viervoudige van het eigen gewicht aan water binden (zwelgetal ten minste 4), wat tot een volumetoename in de darm leidt. Door de toenemende druk op de darmwand wordt de peristaltiek geprikkeld en uiteindelijk de ontlasting op gang gebracht, waarbij het ook als smeermiddel behulpzaam is. Maanzaad of blauwmaanzaad is de informele naam voor het zaad van de slaapbol (Papaver somniferum). De naam is afgeleid van het Duitse 'Mohnsaat'. De slaapbol is een doosvrucht. De bol vormt zich na de bloei uit het vruchtbeginsel van de bloem en krijgt als het zaad rijp is openingen (poriën) onder een soort hoedje. Het hoedje is een overblijfsel van de stempelschijf. Als de stengel van de plant door bijvoorbeeld de wind flink bewogen wordt, wordt het inmiddels droge zaad uit de bol geslingerd. Maanzaad wordt in Nederland en België vooral gebruikt op brood en broodjes. Voorafgaand aan het bakken wordt het deeg in een bak met zaad geduwd of er wordt zaad eroverheen gestrooid. In Midden Europa wordt maanzaad in grotere hoeveelheden ook gebruikt als vulling in brood en gebak of bij deegspijs. Daartoe worden de zaden eerst gekneusd. Voor het telen van blauwmaanzaad worden papaverrassen gebruikt met een laag gehalte aan opiaten. Maanzaad bevat wel sporen van de actieve stoffen in opiaten maar kan veilig gegeten worden. Tests die naar het gebruik van opiaten kijken, reageren echter ook op het gegeten hebben van maanzaad. Maanzaad zit vol mineralen, ook zit er gezonde enkelvoudige, onverzadigde vetzuren in zoals oliezuur en linolzuur. Deze vetzuren werken goed voor het hart en het brein. In maanzaad zit ook vitamine B1 en B5. Naast deze 2 vitaminen bevat het ook foliumzuur, B6, vitamine E, B2 en B3. Naast de vitamine en vetzuren bevat maanzaad ook calcium, fosfor, ijzer, magnesium, zink. In China wordt de maanzaad ook gebruikt als geneeskracht. Het schijnt te helpen tegen misselijkheid en de oliën zouden helpen tegen borstkanker. Sesam (Sesamum indicum, synoniem: Sesamum orientale) is een plant uit de familie Pedaliaceae. De soort hoort waarschijnlijk tot de oudste vanwege de olie gekweekte gewassen van de wereld. De plant komt oorspronkelijk uit Afrika. Het woord sesam komt van het Arabische saasim/simsim. Aldaar worden de sesamzaadjes vaak gebrand gegeten, net als pinda's. De wortels van de plant worden in de zomer geoogst en de zaden op het moment dat de omhulsels van de sesam bruin-zwart zijn verkleurd. Sesam wordt verbouwd in tropische en subtropische gebieden in de gehele wereld, maar vooral in Afrika, Zuid- en Midden-Amerika. Het is een kruidachtige plant die 0,5–1 m groot wordt. De bloemen lijken wel op een vingerhoed. De oliehoudende zaden zitten in een doosvrucht. De zaden, de olie en de wortel worden voor geneeskundige en culinaire doelen gebruikt. Sesam bevat onverzadigde vetzuren, eiwitten, vitamine E, vitamine B in de vorm van foliumzuur en nicotinezuur, en mineralen, zoals magnesium, calcium en fosfor. Sesamzaadjes worden zowel gepeld als ongepeld verkocht, vaak ook geroosterd. Ze worden gebruikt ter verfijning van brood en gebak en voor het kruiden van gerechten. Met name het geroosterde sesamzaad heeft een sterke smaak. In de Midden-Oosterse keuken is een Tahini (ook wel "Tahin" of "Tahina") zeer geliefd. Dit is een olierijke saus of pasta van gemalen sesam, citroensap, peper, knoflook en andere specerijen. De saus wordt gebruikt om hummus (spreek uit: choemoes) en andere gerechten van het Midden-Oosten te kruiden. Geroosterde sesamzaden zijn voorts een belangrijk ingrediënt voor veel oriëntaalse zoetwaren, zoals de in Turkije bekende halva. In de natuurvoeding worden ook wel de kiemen van de zaden gebruikt. In Japan is gomasio geliefd, een specerij gemaakt van geroosterde sesam en zeezout. In China en in de antieke Oriënt werden de zaden als levensverlengend en geestversterkend beschouwd. Sesamzaad bevat tot wel 50% sesamolie en 20% eiwit. Sesamolie uit gebrande en koudgeperste zaden is vrijwel reukloos, licht zoetig en wordt haast niet rans. Het verliest wel vrij snel zijn aroma. De goede houdbaarheid kan verklaard worden door het hoge gehalte aan antioxidanten. In de Chinese en Japanse keuken, maar ook in de Arabische, is sesamolie een belangrijke olie om mee te koken. Sesamolie wordt ook toegepast in huidverzorgende producten. Het dient als grondstof voor cosmetica en is goed bruikbaar als massageolie. In de ayurvedische geneeswijze wordt sesamolie uitwendig toegepast ter behandeling van huidziekten. Gomasio (Japan), Halva, Hummus, Simit (Grieks: Koulouri), Tahin.
