De amandel is het zaad van de amandelboom (Prunus dulcis). De amandelboom valt onder het geslacht Prunus (Prunus subg. Prunus sect. Amygdalus). Bittere amandelen zijn de vruchten van Prunus dulcis L. var. amara. Zoete amandelen zijn de vruchten van Prunus dulcis var. Dulcis. Amandelen worden in augustus geoogst. De buitenkant van de 'pit' van deze steenvrucht wordt gekraakt; het vlies wordt verwijderd door de amandel kort te blancheren. Amandelen zijn rijk aan nutriënten zoals enkelvoudig onverzadigde vetten, magnesium, proteïnen en vitamine E, evenals vezels en fytochemicaliën. Amandelen bevatten ongeveer 90% onverzadigde vetzuren. Amandelen verschaffen veel energie, maar ze veroorzaken ook snel een verzadigingsgevoel. Bovendien is de absorptie van energie uit amandelen inefficiënt en mogelijk veroorzaken ze ook een verhoging van het basaalmetabolisme bij chronische consumptie. Bovendien vermindert het schommelingen van de bloedsuikerspiegel en vermindert het de plasmalipiden na de maaltijd. Bij gezonde mannen kan een dagelijkse portie amandelen de vasculaire functie verbeteren. Het lijkt er dus op dat amandelen als gezonde snack gebruikt kunnen worden. Er zijn twee soorten amandelen: zoete en bittere. Bittere amandelen bevatten circa 2-3% van het giftige blauwzuurglycoside amygdaline. Zoete amandelen bevatten daarentegen vrijwel geen amygdaline. Zoete amandelen kunnen zo gegeten worden of als decoratie worden gebruikt. Ze worden in diverse voedingsmiddelen verwerkt, waaronder snacks, bakkerijproducten, ontbijtgranen en desserts. Voorbeelden zijn amandelspijs, noga en marsepein. Er kan ook amandelolie of amandelmelk (orgeade, horchata) van worden gemaakt. Amandelmelk is licht verteerbaar en kan als vervanging van koemelk dienen. Innovatie zorgt voor meer manieren om amandelen in voedingsmiddelen te verwerken. De bittere amandel wordt steeds minder geteeld. Bittere amandelen werden onder meer gebruikt om het aroma van de zoete amandel te versterken in marsepein en amandelspijs. Tegenwoordig wordt voor dat doel vaak de goedkopere abrikozenpit gebruikt. Daarnaast werden bittere amandelen gebruikt voor het produceren van bittere amandelolie. Uit het amygdaline in bittere amandelen kan ongeveer 4–9 mg waterstofcyanide per amandel worden vrijgemaakt. Er zijn twee soorten amandelolie: zoete amandelolie en bittere amandelolie. Zoete amandelolie is een vette olie die voornamelijk uit triglyceriden bestaat. In niet gezuiverde toestand heeft het een kenmerkende nootachtige geur en smaak. Deze olie wordt zeer veel gebruikt in cosmetica als crème en babyolie. Ook houten muziekinstrumenten zoals blokfluiten worden ermee geolied. Bittere amandelolie is een etherische olie die vrijwel helemaal uit benzaldehyde bestaat. Aangezien de olie ook altijd wat amygdaline bevat (waaruit in het lichaam blauwzuur kan worden vrijgemaakt) wordt deze olie weinig gebruikt. De amandel groeit vanouds in het Midden-Oosten en komt dan ook in de Hebreeuwse Bijbel voor. Hieronder een citaat uit de Leidse vertaling. Israel zeide tot hen: Als het zo zijn moet, doet dan toch het volgende: Neemt van de vruchten des lands in uw zakken mede en brengt dien man een geschenk: een weinig balsem en honing, wierook en gom, pimpernoten en amandelen (Genesis 43:11). In de christelijke iconografie is een amandel het symbool van de reinheid van de Maagd Maria.
